kod adı: ayşe öğretmen

 

“Ayşe öğretmen”, dönemin bu isimle kodlanması oldu bir anlamda. Zamanın siyasal ruhunu en derinden açıklayacak kodlardan biri. İktidar, medya ve çoğunluk arasındaki ilişkinin olduğu kadar, siyasalın mahiyetinin de şifre çözücüsü. Achille Mbembe’nin, “yaşamın ölümün iktidarına tabi kılınması” olarak tarif ettiği ölüm-siyaseti’nde kamusal olarak neyin nasıl söylendiği ve neyin nasıl söylenmediği çok daha hayati bir önem kazanıyor. Ayşe öğretmenin hukuken cezalandırılmasının nedeni, “çocuklar ölmesin, anneler ağlamasın” demiş olması değil elbette. Bunu, bilakis kamusal olarak, bir kitle iletişim aracı ile iktidara ve tebaasına “siz çocukları öldürüyorsunuz” bağlamında açıkça söylemiş olmasıdır. Açık olan sözün kendisi değil burada. Doğrudan siyasal iktidarın sahiplerini adlandırmıyor, çocukların öldürülmesinin faaillerini doğrudan göstermiyor, hatta sözün gidişinin epey bir miktar belirsizlik içerdiği de söylenebilir. Ama, söyleyişin bağlamı apaçık yine de, söz konusu belirsizliğin de, tam da bu belirsizlik nedeniyle ölüm-siyasetinin hedefi haline geldiğini söylemek gerek ayrıca. Terör propagandası yapmakla itham edilmesinin nedeni bu belirsizlik, düşmanı övmüyor olabilirsiniz fakat düşmanın adını düşman olarak anmıyorsanız ve asıl suçlamanın hedefine iktidara kurtaracak şekilde o düşmanı koymuyorsanız da suçlusunuz. Çoğunluğun çoktan ölüm-siyasetine uyarlanmış kitlesel nefretini, hınçtan oluşan kollektif zihniyetini, “Ayşe Öğretmen” haberlerinin altındaki yorumlarda görmek mümkün. Bu “kitle ve iktidar” çocukları seviyordur elbette, iki gün sonra pek övünülen 23 Nisan Egemenlik ve Çocuk Bayramı, iktidarın başı da en “az üç çocuk” deyip duruyordu bir ara. Anne iseler, malum kadınları da severler. Fakat sorun, hangi çocuğun yaşamının yaşamaya değer olduğunun belirlenmesidir. Kürtaja karşı -cinayet olduğu sebebiyle- cümleler kurarken bir anda Uludere/Roboski’de devletin katlettiği çocuklar için, “her kürtaj bir Uludere/Roboski’dir” denmesi, durumu açıklamaktadır. Ayşe öğretmenin açıklaması, çocukların cesedinin dondurucularda saklandığı, annelerin ölüsünün günlerce sokaklarda kaldığı zamanların devamında sahneye çıkmıştı. Ama sahnede sahnenin kaidesini bozarak. Ayşe öğretmen böylece bir başka şeyi daha göstermiş oldu: Söz’ün ve söyleyişin, hala bir siyasal mücadele meselesi olduğunu. Şov devam edecek, siyasal söylemler kendilerini tekrar ederek süre gidecek, Ayşe öğretmense bebeğiyle cezaevinde pişman olmadığı sözlerinin ve şova gölge düşürmüş olmasının bedelini ödeyecek, geriye bu günlerin şifre çözücüsü olarak adı kalarak.